Z cyklu - Artykuły wolontariuszy
Dzieci niepełnosprawne i ich finansowanie przez państwo
W polskim prawodawstwie przyjęta została następująca definicja osoby niepełnosprawnej. Mianowicie, jest to osoba, której stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskała orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znacznego, umiarkowanego, lekkiego) oraz niezdolności do pracy. Osoby niepełnosprawne oczywiście dzieli się według różnych kryteriów: rodzaju niepełnosprawności, okresu życia, w którym ona wystąpiła oraz stopnia niepełnosprawności. Jaką pomoc można otrzymać i gdzie się po nią zwrócić?
Świadczenie pielęgnacyjne
Osoby niepełnosprawne często wymagają codziennej całodobowej opieki. Dla rodziny tych osób wielokrotnie oznacza to konieczność rezygnacji z pracy zawodowej. W związku z tym, o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego może ubiegać się: matka albo ojciec; opiekun faktyczny dziecka; osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu Ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; oraz inne osoby, na których zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 25 lutego 1964r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Świadczenie pielęgnacyjne od 2016 roku wynosi 1300 zł netto miesięcznie. Opłacanie składek ZUS przez państwo gwarantuje opiekunowi m.in. to, że w przyszłości otrzyma on emeryturę, mimo tego, że nie pracował. Gdzie można ubiegać się o pieniądze? W tej samej gminnej instytucji, która wypłaca świadczenia rodzinne (ośrodki pomocy społecznej, centra pomocy rodzinie, wydziały urzędów miast i gmin).
Zasiłek pielęgnacyjny
Zasiłek pielęgnacyjny pomaga pokryć część wydatków związanych z opieką nad osobą niepełnosprawną. Może zostać przeznaczony m.in. na zakup potrzebnych leków i środków pielęgnacyjnych. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego to 153 zł netto miesięcznie. Zgodnie z Ustawą z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych, osobami uprawnionymi do pobierania zasiłku są: niepełnosprawne dziecko, osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16 lat oraz osoba, która ukończyła 75 lat. Przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego osobie powyżej 16 lat możliwe jest w dwóch przypadkach. Mianowicie, osoba ta musi legitymować się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała do ukończenia 21 roku życia. O zasiłek pielęgnacyjny nie może ubiegać się osoba, która pobiera już dodatek pielęgnacyjny przysługujący na podstawie art. 75 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje z urzędu. Żeby go otrzymać, trzeba zgłosić się z wnioskiem do ZUS, składając do tego stosowne dokumenty. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje niezależnie od dochodów rodziny. Wypłatą zasiłków w gminie zajmuje się ośrodek pomocy społecznej lub urząd gminy.
Zasiłek rodzinny i dodatki
Każdego miesiąca rodzice mogą otrzymywać zasiłek rodzinny, który jest uzależniony od kryterium dochodowego. Pozwala on pokryć część wydatków na utrzymanie dzieci. Do zasiłku przysługują jeszcze odpowiednie dodatki, m.in. na kształcenie i rehabilitację dziecka niepełnosprawnego. Należy pamiętać, że każdego roku dzięki rządowemu programowi „Wyprawka szkolna”, rodzice niepełnosprawnych dzieci mogą otrzymać do 770 zł na podręczniki i przybory szkolne. Rodzice i opiekunowie osób niepełnosprawnych są zwolnieni z obowiązku opłacania abonamentu radiowo – telewizyjnego.
Renta socjalna
Renta socjalna to świadczenie pieniężne, które przysługuje w związku z niezdolnością do pracy. Stanowi rodzaj pomocy finansowej państwa dla osób, które w młodym wieku doznały naruszenia sprawności organizmu i tym samym utraciły szansę na samodzielne zarobkowanie. Renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: 1. przed ukończeniem 18. roku życia, 2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia, 3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Całkowita niezdolność do pracy, będąca następstwem takiego naruszenia, może powstać w okresie późniejszym. Wpływ na wysokość renty socjalnej ma wysokość najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta socjalna wynosi 84% najniższej renty inwalidzkiej.
Dofinansowanie z PFRON
Rodzice niepełnosprawnych dzieci mogą ubiegać się o dofinansowanie z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych m.in. do turnusów rehabilitacyjnych, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych oraz likwidacji barier architektonicznych. Osoby niepełnosprawne mogą także otrzymać dofinansowanie ze specjalnego programu PFRON „Aktywny samorząd”. Przysługuje ono m.in. na zakup elektrycznego wózka inwalidzkiego, oprzyrządowania auta, zakup protez, a także na pomoc w zdobyciu wyższego wykształcenia. Wnioski o dofinansowanie można składać w powiatowym centrum pomocy rodzinie, miejskim ośrodku pomocy społecznej lub w miejskim ośrodku pomocy rodzinie.
Dofinansowanie z NFZ
Narodowy Fundusz Zdrowia może częściowo finansować zakup przedmiotów ortopedycznych i pomocniczych. NFZ zwykle ustala tzw. limit na produkt i pokrywa zakup najwyżej do wysokości tego limitu. Resztę musi opłacić pacjent. Udział własny w limicie może pomóc pokryć PFRON. NFZ finansuje również pielęgniarską opiekę długoterminową, która przysługuje przewlekle chorym nie potrzebującym hospitalizacji, ale mogącym przebywać w domu (osoby te wymagają systematycznej opieki). Podstawą do otrzymania wsparcia jest skierowanie od lekarza prowadzącego pacjenta.
Ulga podatkowa
Rodzicom dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością przysługuje podatkowa ulga rehabilitacyjna. Oznacza to, że rozliczając się z fiskusem, mogą oni odliczyć od swojego dochodu wydatki na rehabilitację. Wydatki mogą być limitowane lub nie. Przykłady wydatków nielimitowanych: zakup sprzętu rehabilitacyjnego, adaptacja mieszkania dla potrzeb osoby niepełnosprawnej, opłaty za obozy i kolonie dla niepełnosprawnej młodzieży. Przykłady wydatków limitowanych: używanie samochodu, którym wozi się dziecko na zabiegi leczniczo – rehabilitacyjne, opłacenie przewodników dla niewidomych, wydatki na leki, jeśli przekroczą kwotę 100 zł miesięcznie).
Jak widać, wiele jest możliwości uzyskania pomocy od państwa na edukację i rehabilitację niepełnosprawnych dzieci. Trzeba udać się do odpowiednich instytucji, tj. ośrodków pomocy społecznej, centrów pomocy rodzinie czy oddziałów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, złożyć odpowiednie wnioski wraz z wymaganymi dokumentami i czekać na pozytywne ich rozpatrzenie. Wszelkie informacje udzielane są w wyżej wymienionych placówkach także telefonicznie.
Dagmara Zmuda
Źródła:
Strona internetowa Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Informator: Wsparcie dla dzieci niepełnosprawnych i ich opiekunów, https://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/inne/art,7046,informator-wsparcie-dla-dzieci-niepelnosprawnych-i-ich-opiekunow.html, dostęp: 30.05.2016r.
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 nr 127 poz. 721).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2011 nr 149 poz. 887).
Ustawa z dnia 25 lutego 1964r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. 1964 nr 9 poz. 59).
Ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2003 nr 228 poz. 2255).
Ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998 nr 162 poz. 1118).
Ustawa z dnia 27 czerwca 2003r. o rencie socjalnej (Dz. U. 2003 nr 135 poz. 1268).
